تعریف آکورد : آکورد یا سازش عبارتست چند صدا یا نت که بطور همزمان اجرا ( شنیده ) شوند. 

آکورد در حالت اصلی از فواصل سوم روی هم تشکیل می شوند. 

صداهای فرعی - فواصل مطبوع و نا مطبوع : 

 هنگام ارتعاش یک سیم ( اجرای یک نت ) ، یک صدای اصلی و تعدادی صدای فرعی تولید می شود که به آن صداهای فرعی ، هارمونیک های صدای اصلی گویند. 

 صداهای فرعی نامحدودند و هرچه بالاتر می روند به هم نزدیکتر شده و فاصله و شدتشان کمتر میشود. 

در زیر صداهای فرعی نت sol و  do  را تا صدای فرعی شانزدهم ملاحظه می فرمائید. 

   -  در ایجاد یک نغمه واحد مانند  do یا  sol  تعداد بیشماری صداهای فرعی بنام سیستم اجزائی ( system of partials ) یا همامنگ ( harmonics ) یا فراهنگ ( overtones ) دخالت دارند که شدت ( intensity ) هریک از آنها در هر ساز به نسبت معینی متفاوت است ، به همین دلیل طنین (tone colour ) صداهای سازهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد . 

علاوه بر صفت طنین نوعی خوش صدائی یا ملایمت ( consonance ) نیز با نسبتهای مختلف در میان اغلب این صداها احساس میشود. 

   - فرکانس ( بسامد) صدای اصلی هرچه باشد ، فرکانس صدای فرعی شماره 2 دوبرابر و شماره 3  سه برابر، شماره 4 چهاربرابر و ... فرکانس صدای اصلی خواهد بود. 

    - هریک از نتها ( صداهای فرعی ) به ترتیب با نت اصلی صرفنظر از ترکیبی بودن، فواصل زیر را تشکیل می دهند . 

هنگام - پنجم درست - سوم بزرگ - هفتم کوچک - دوم بزرگ - چهارم افزوده - پنجم افزوده و هفتم بزرگ .  

  - هریک از نتها ( صداهای فرعی) با نت پیش از خود دارای فواصل زیر هستند: 

  هنگام ( اوکتاو) - پنجم درست - چهارم درست - سوم بزرگ - سوم کوچک - دوم بزرگ - دوم کوچک - سوم کاسته - نیم پرده کروماتیک . 

 - همانطور که ملاحظه می فرمائید ، فواصل در اول خوشایند تر و هرچه جلوتر می روند نامطلوبتر می شوند . به خوبی معلوم است که فاصله اول ( هنگام ) مطبوعتر و فاصله آخر ( دوم کوچک ) یا نیم پرده کروماتیک ، نامطبوعتر از سایر فاصله هاست . 

   - تقسیم بندی فواصل از نظر مطبوعیت و نامطبعیت : 

  قبلا گفتیم که فواصل از لحاظ مطبوعیت به دو دسته مطبوع و نامطبوع تقسیم بندی می شوند . 

فواصل مطبوع را نیز به سه دسته زیر تقسیم می کنیم : 

  - مطبوع کامل  

  - مطبوع ناقص 

  - مطبوع مشترک 

 - مطبوع کامل : فواصل هنگام یا هشتم درست و پنجم درست مطبوع کامل هستند . 

  - مطبوع ناقص : فواصل سوم بزرگ - سوم کوچک - ششم کوچک و ششم بزرگ  میباشند . 

  - مطبوع مشترک : فاصله چهارم درست را مطبوع مشترگ می گوئیم .  

  - و فواصل نامطبوع شامل : دوم بزرگ - دوم کوچک - هفتم بزرگ - هفتم کوچک و تمامی فاصله های کاسته و افزوده . 

    نتیجه : هر آکورد اعم از خوشایند یا نامطبوع ، از اجتماع چند صدای فرعی نت اصلی بوجود آمده است . چنانکه اگر هارمونیک های اول ، سوم و پنجم را برای تشکیل یک آکورد انتخاب کنیم و فواصل ترکیبی را به ساده تبدیل کنیم و هارمونیک پنجم را بین هارمونیک اول و سوم بگذاریم آکورد (دو-می-سل) و یا ( سل-سی-ر )  -  مثال فوق  -تشکیل می شود. 

 همچنین اگر این کار را با هارمونیک های 1-3-5-7 انجام دهیم آکورد  (do-mi-sol-si(b  

بدست می آید . ( C7 )(دو ماژور هفت ). حال اگر هارمونیک نهم را نیز به آن بیافزائیم آکورد( دو-می-سل-سی بمل - ر ) بدست می آید(شکل زیر ) 

    - آکورد شماره (1) را آکورد سه صدائی  

   - آکورد شماره (2) را آکورد  چهار صدائی 

   - آکورد شماره (3) را آکورد پنج صدائی مینامیم.

    - فواصل کنسونانت و دیسونانت :  

  - فواصل کنسونانت ( consonant ) : فواصلی نرم و ملایم که صدائی ایستا و کامل دارند. 

  - فواصل دیسونانت ( dissonant )  : فواصلی سخت و ناملایم و ویژگی آن پویائی و تمایل به حل شدن در یک فاصله کنسونانت است. 

   - فواصل consonant  شامل : فواصل درست ، سوم ها و ششم های بزرگ و کوچک میباشد. 

   - فواصل dissonant شامل : فواصل کاسته و افزوده ، دوم ها و هفتم ها و نهم های بزرگ و کوچک می باشد . 

  استثناء : فاصله چهارم درست به تنهائی دیسونانت محسوب می شود ، اما اگر یک فاصله سوم یا پنجم درست در زیر آن قرار گیرد، کنسونانت خواهد بود. 

     - آکوردهائیکه از فواصل کنسونانت تشکیل شده باشند را آکورد های کنسونانت و آکوردهائیکه از فواصل دیسونانت تشکیل شده باشند را  آکورد دیسونانت گوئیم .  

  - پیشنهاد می گردد جهت درک بهتر مطالب ضمن مطالعه و طراحی تمرین توسط خودتان ،حتما وقتی را برای اجرای مثالها و شنیدن آنها در نظر بگیرید. در بهترین حالت اجرای مثالها با پیانو بسیار مفید خواهد بود اما در صورت عدم دسترسی به پیانو میتوان با بعضی از سازهای دیگر مانند گیتار ، سازهای زهی ، کیبورد و ...  چند نت همزمان یا آکورد را اجرا نموده و گوش دهید.  

   در پست بعدی مطالب مربوط به آکورد های سه صدائی( triad ) و شیفراژ آکوردهای سه صدائی و ... را بررسی می کنیم  

لطفا نظرات ، انتقادات و پیشنهاد های خود را فرستاده تا به کیفیت وبلاگ خودتان افزوده شود .

گام : عبارتست از توالی نتهای پی درپی با فواصل معین که نت اول و آخر همنام میباشند. 

 گامها به دو دسته کلی تقسیم میشوند :  

۱- گامهای کروماتیک. 

۲- گامهای دیاتونیک. 

گام کروماتیک : عبارتست ازتوالی سیزده نت پی درپی با فواصل نیم پرده ای ( نیم پرده های کروماتیک و دیاتونیک ) که نت سیزدهم "اکتاو" ( هنگام ) نت آغازین میباشد. 

( 12 فاصله نیم پرده ای  به دنبال هم ). 

گام کروماتیک خود بر دو نوع تقسیم میشود: 

a-  گام کروماتیک ملودیک : در این نوع گام کروماتیک تقسیم یک پرده به دو فاصله نیم پرده ای ، ابتده نیم پرده کروماتیک و بعد نیم پرده دیاتونیک می آید. 


 گام کروماتیک ملودیک

b- گام کروماتیک هارمونیک : در گام کروماتیک هارمونیک تبدیل فاصله یک پرده به دو فاصله نیم پرده برعکس گام کروماتیک ملودیک صورت می گیرد، یعنی ابتدا نیم پرده دیاتونیک و سپس نیم پرده کروماتیک ایجاد میگردد.

                 

                                                                گام کروماتیک هارمونیک

 گام دیاتونیک : 

توالی هشت نت پی در پی با فواصل مشخص ( معین ) که نت اول و هشتم همنام هستند. 

گام دیاتونیم بر دو قسم است : 

a- گام دیاتونیک بزرگ ( major ) 

b-گام دیاتونیک کوچک(minor )