دانش هارمونی -مطالب تکمیلی فواصل - تشخیص دقیق و نام کامل فواصل

نام کامل هر فاصله از دو بخش تشکیل می گردد : بخش عمومی و بخش مشخصه یا بنیه فاصله. 

در مورد بخش عمومی فاصله ، در یادداشت های گذشته بطور کامل صحبت کرده ایم. برای بدست آوردن این بخش از نام فاصله میبایست از نت بم فاصله تا نت زیر فاصله تمامی نتهای بین را شمارش می کردیم و عدد 2 را به آن می افزودیم. به عبارت دیگر در شمارش از نت بم تا نت زیر خود نتهای بم و زیر را هم محاسبه میکردیم. 

مثلا برای بدست آوردن بخش عمومی فاصله نت می تا دو، از نت می شروع به شمارش می کردیم تا به نت دو برسیم و سرانجام عدد 6 بدست می آمد.   

                              

                                                      


- بخش مشخصه یا بنیه فاصله : 

  قبل از اینکه به روش محاسبه بنیه فواصل بپردازیم لازم است مطلب زیر را یاداوری نمائیم. 

 در هر گام ماژور فاصله نت پایه ، با دیگر درجه ها بصورت زیر است. 



                                   


فواصلی که در قسمت بالای خطوط حامل مشخص شده اند دارای بنیه بزرگ می باشند .  

( دوم بزرگ - سوم بزرگ - ششم بزرگ - هفتم بزرگ ) 


فواصلی که در قسمت پائین خطوط حامل مشخص شده اند بنیه درست دارند . 

( یکم درست - چهارم درست - پنجم درست - هشتم درست ) 

 پس اگر در یک گام ماژور بخواهیم فاصله نت پایه ( تونیک ) را با هرکدام از درجات دیگر گام بدست بیاوریم با آگاهی از مطلب فوق بسیار کار آسانی میباشد. 

 مثلا : در گام لا ماژور ( 2 دیز روی نتهای fa  و do ) فاصله نت la  تا  si  دوم بزرگ خواهد بود. 

 همچنین  فاصله نت la  تا  #fa  ششم بزرگ خواهد بود .  

             فاصله نت la  تا   mi  پنجم درست  خواهد بود . 

             فاصله نت la  تا   re  چهارم درست خواهد بود .  

   جدول زیر وضعیت بنیه های مختلف را در حالیکه نیم پرده به آنها اضافه و یا کم شود را نشان میدهد. 


   

                  


 برای استفاده از این جدول به این شکل عمل میکنیم : 

در سطر اول و در خانه های بنفش بنیه مورد نظر را پیدا کرده ، حال اگر بخواهیم نیم پرده به بنیه مورد نظر اضافه کنیم یک خانه پائین می آئیم و اگر بخواهیم بنیه مورد نظر را نیم پرده کوچک کنیم 2 خانه پائین می آئیم. 

مثلا اگر به فاصله ای با بنیه بزرگ نیم پرده اضافه کنیم به فاصله افزوره تبدیل می شود و اگر آنرا نیم پرده کوچک کنیم به فاصله کوچک تبدیل میشود. 

یا اگر فاصله ای کاسته را نیم پرده کوچکتر کنیم به فاصله کاسته تر تبدیل می شود . 

 نکته قابل توجه در این جدول ستون فاصله افزوده می باشد. همانطور که مشاهده می کنید فاصله افزوده با اضافه شدن نیم پرده به فاصله افزوده تر تبدیل میشود . اما اگر فاصله افزوده را نیم پرده کوچک کنیم دو حالت پیش می آید: اگر فاصله مزبور جزو فواصل با مشخصه درست باشد با کاهش نیم پرده ای فاصله افزوده به فاصله درست تبدیل می شود و اگر فاصله مزبور در دسته فواصل با مشخصه بزرگ باشد کاهش نیم پرده از فاصله افزوده آنرا به فاصله بزرگ تبدیل می کند.  

 حال پس از یادآوری مطالب فوق ،به سراغ تشخیص نام کامل فاصله میرویم.  

ابتدا نت بم فاصله را پایه گام ماژوری قرار میدهیم ( یعنی گام ماژوری می سازیم که نت بم فاصله تونیک یا درجه اول آن گام باشد ). در مرحله بعد بررسی میکنیم که آیا نت زیر فاصله روی یکی از درجات گام ماژور ایجاد شده قرار گرفته است یا نه ؟ اگر پاسخ مثبت بود با توجه به فواصل درجه اول با سایر درجات در گامهای ماژور ( که در بالا کاملا توضیح داده شده است ) فاصله مورد نظر را پیدا می کنیم. اما اگر نت زیر فاصله روی هیچکدام از درجات گام ماژور ایجاد شده قرار نگرفت با کم و زیاد کردن نیم پرده نت بالائی را بر یکی از درجات گام ماژور منطبق می کنیم و تغیرات لازم را طبق جدول فوق اعمال خواهیم کرد و نام کامل فاصله را بدست می آوریم. 

  در این مرحله بهتر است که برای درک کامل موضوع شما دوستان عزیز خود مثال هائی را طراحی کرده و سعی کنید با استفاده از مطالب فوق نام کامل فاصله را تشخیص دهید . درصورتیکه با مشکلی مواجه شدید حتما مشکلات خود را برای اینجاتب بفرستید تا پاسخ سوالات شما داده شود و قبل از اینکه به مطالب بعدی برسیم هیچگونه مشکلی در این زمینه نداشته باشید زیرا برای درک موضوعات بعدی درک کامل این مطالب الزامیست. 


 - معکوس فاصله : 

 معکوس هر فاصله افزوده، فاصله ایست کاسته و بلعکس. 

معکوس هر فاصله بزرگ ، فاصله ایست کوچک و بلعکس.  

معکوس هر فاصله درست ،فاصله ایست درست . 

 - فواصل آنارمونیک :  

 فواصلی هستند که تعداد نیم پرده هایشان برابرند ولی نام آنها متفاوت است. در بعضی از مراجع فواصل آنارمونیک را فواصل مترادف نیز خوانده اند. 

واژه آنارمونیک ( مترادف ) در خصوص نتها و گامها نیز کاربرد دارد. 

 - فواصل مطبوع و نامطبوع : 

 فواصل به دو دسته مطبوع و نامطبوع تقسیم می شوند. 

 - فواصل مطبوع،خوشایند یا ملایم : به ترتیب از مطبوعترین : 

 همصدا - هشتم درست - پنچم درست - چهارم درست - ششم بزرگ - سوم بزرگ - سوم کوچک - ششم کوچک  

 - فواصل نامطبوع یا ناخوشایند : به ترتیب از نامطبوعترین : 

 هفتم بزرگ - دوم کوچک - هفتم کوچک - درم بزرگ - و همه فواصل افزوده و کاسته . 

   مجموعه مطالب این وبلاگ تا این قسمت ، یادآوری مطالب مهم تئوری موسیقی بود . از این پس به بخش اصلی که مقدمه دانش هارمونی است میپردازیم . این مقدمه شامل چند جلسه آکورد شناسی و یکسری مطالب اولیه هارمونی می باشد . در ادامه مطالب علاوه بر آموزش هارمونی، مطالبی را نیز در زمینه اصول آهنگسازی و نوازندگی در ارکستر بیان می کنیم . 

از اینکه تا این مقطع به مطالب وبلاگ خود توجه داشته اید از شما ممنونم و امیدوارم از این پس نیز همراهی شما را از طریق ارسال نظرات و پیشنهادات و انتقادات سازنده ،داشته باشم . بدیهی است که هیچ وبلاگ یا سایتی بدون حمایت خوانندگانش موفق نخواهد بود . در پایان از شما خواننده گرامی و دوست ارجمند خواهش می کنم که با نظرات خود این وبلاگ را که متعلق به خود شماست تنها نگذاشته و در ضمن، من و سایر دوستانتان را از تجربیات و آموخته های خود نیز بی نصیب ننمائید و آنها را برای درج در وبلاگ برای من بفرستید که با نام شما از آنها استفاده گردد.


+ نوشته شده در: برگزیده مطالب مهمی از تئوری موسیقی( یاداوری) | ۱۳۸۸ ششم خردادساعت 12:16 AM توسط arash-707



ایجاد وبلاگ جدید | گزارش تخلف | نمایش لیست وبلاگ هاجامعه مجازی موسیقی ایرانیان